Γιρομέρι

Το Γιρομέρι, ή Γηρομέρι, ή Γιρομέριον, είναι ελληνικό ορεινό μικρό χωριό του δήμου Φιλιατών της περιφέρειας Ηπείρου (Σχέδιο Καλλικράτης).

Παλαιότερα ανήκε στον νομό Θεσπρωτίας, στην άλλοτε επαρχία Φιλιατών. Από το 1999 έως το 2010 σύμφωνα με την τότε διοικητική διαίρεση της Ελλάδας αποτελούσε έδρα κοινότητας του δήμο Φιλιατών. Από 1 Ιανουαρίου 2011 αποτελεί έδρα της ομώνυμης τοπικής κοινότητας, της δημοτικής ενότητας Φιλιατών, του ομώνυμου Δήμου. Βρίσκεται 4 χιλιόμετρα βόρεια των Φιλιατών και νοτιοδυτικά από το Φαρμακοβούνι, σε υψόμετρο 280 μ.. Ο πληθυσμός του το 2001 αριθμούσε 83 κατοίκους.

Το Γιρομέρι αποτελεί παραδοσιακό οικισμό με πέτρινες κατοικίες και πλακόστρωτους δρόμους με κλιμακωτά σοκάκια, ο οποίος απλώνεται σε μεγάλη έκταση.

Εκκλησιαστικά υπάγεται στη Μητρόπολη Παραμυθίας, Φιλιατών, Γηρομερίου και Πάργας. Η εκκλησία του χωριού είναι αφιερωμένη στα Εισόδια της Θεοτόκου, οπότε στις 21 Νοεμβρίου πραγματοποιείται πανηγύρι, όπως και το Δεκαπενταύγουστο.

Πολύ κοντά στο χωριό βρίσκεται η ιστορική Μονή Γηρομερίου, που ιδρύθηκε στις αρχές του 14ου αιώνα από τον Όσιο Νείλο τον Εριχιώτη. Χρημάτισε έδρα Πατριαρχικής Εξαρχίας και Επισκοπής.

Το καθολικό της μονής αποτελείται από έναν ναό τετρακίονο σταυροειδή εγγεγραμμένο μετά τρούλου.

Τη Δευτέρα του Πάσχα, στο κοιμητήριο του χωριού συγγενείς των νεκρών τραγουδούν πάνω από τους τάφους τους συνοδεία μουσικής. Το τελευταίο μέρος του εθίμου περιλαμβάνει χορό έξω από το νεκροταφείο και έπειτα τραγούδι και χορό στις γειτονιές και τα σπίτια με φαγοπότι.